Przystępując do napisania wniosku o nabycie spadku należy ustalić krąg spadkobierców (osoby, które dziedziczą po spadkodawcy) oraz ostatnie miejsce zamieszkania zmarłego, a co za tym idzie miejscowo właściwy sąd spadku, którym zawsze będzie sąd rejonowy.
Do wniosku o stwierdzenie nabycia spadku należy załączyć odpis skrócony aktu zgonu spadkodawcy (ewentualnie również aktu małżeństwa) oraz odpisy skrócone aktów małżeństwa zamężnych córek spadkodawcy i urodzenia pozostałych dzieci spadkodawcy. Ponadto testament w oryginale (jeśli został sporządzony przez spadkodawcę).
Sąd wydając postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku wskazuje krąg spadkobierców, a także określa jaki udział w majątku spadkowym przypada na rzecz konkretnych spadkobierców. Udział ten przedstawiony jest ułamkiem zwykłym wskazanym w treści postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku, np. jeśli powołany do spadku został małżonek oraz troje dzieci zmarłego to każdemu z nich przypadnie ¼ majątku spadkowego.
Ułamek wskazany przez sąd określa część jaką odziedziczył konkretny spadkobierca w całym majątku spadkowym, a nie w konkretnych przedmiotach. Niezbędnym do ustalenia, które z przedmiotów należących do spadku staną się własnością poszczególnych spadkobierców jest przeprowadzenie postępowania o dział spadku. Do tego momentu majątek spadkowy stanowi całość. Dopiero po dziale spadku konkretne przedmioty wchodzące w skład spadku stają się wyłączną własnością poszczególnych spadkobierców.
Alternatywą dla wyżej opisanego postępowania jest przeprowadzenie notarialnego poświadczenia dziedziczenia. Niezbędnym, aby skorzystać z tej instytucji, jest obecność wszystkich spadkobierców i brak sporu, między nimi, co do sposobu i osób biorących udział w dziedziczeniu.
W odniesieniu do postępowania o dział spadku, w mojej ocenie, najlepiej rozpocząć je od wypracowania porozumienia pomiędzy wszystkimi spadkobiercami, co do sposobu podziału masy spadkowej oraz wysokości ewentualnych spłat i dopłat należnych poszczególnym spadkobiercom. Jednak nie zawsze jest to możliwe. Dział spadku można przeprowadzić w sądzie lub u notariusza (pod warunkiem zgodnego planu podziału majątku).
Wniosek o dział spadku powinien zawierać, przede wszystkim plan przyznania poszczególnym spadkobiercom własności konkretnych rzeczy należących do schedy spadkowej oraz spłat i dopłat zależnych od wielkości udziału w spadku. Do tegoż wniosku należy załączyć przede wszystkim postanowienie sądu o nabyciu spadku bądź akt poświadczenia dziedziczenia stwierdzający nabycie spadku. Spadkobiercy powinni przedstawić tytuły prawne spadkodawcy do poszczególnych składników majątku spadkowego np. aktualny odpis księgi wieczystej, akt własności ziemi czy umowę przekazania gospodarstwa rolnego. Jeśli w skład spadku wchodzi nieruchomość gruntowa to dodatkowo należy dołączyć aktualny wypis i wyrys z rejestru gruntów.
